Bệnh viêm gan B có thể lây lan qua những con đường nào?

Viêm gan B có lây không?

Viêm gan siêu vi B (hay viêm gan B) là một căn bệnh về gan nghiêm trọng, phát sinh từ tình trạng nhiễm virus viêm gan B (HBV) gây sẹo ở gan. Từ đó, phát triển đến tình trạng suy gan, hay ung thư gan. Dấu hiệu đầu tiên xuất hiện trên cơ thể bạn là màu da, hoặc tròng trắng mắt chuyển vàng.

Một số nghiên cứu đánh giá khả năng lây nhiễm của HBV cao hơn HIV 100 lần, và HBV có thể tồn tại bên ngoài cơ thể ít nhất một tuần. Đây là khoảng thời gian tương đối dài, tạo điều kiện thuận lợi cho chủng vi sinh vật này xâm nhập vào cơ thể.

Vậy, bệnh viêm gan B lây qua đường nào?

Virus có thể tồn tại trong một số loại dịch cơ thể như sữa mẹ, nước tiểu, nước bọt hay nước mắt. Ngoài ra, nó còn nằm trong dịch âm đạo, tinh dịch, và máu.

Vậy cụ thể viêm gan B lây qua đường nào?

Đường tình dục

Cơ hội HBV truyền qua đường tình dục cao hơn HIV gấp 50 – 100 lần. Chính vì vậy, bạn sẽ gặp nhiều rủi ro nếu quan hệ không an toàn.

Quan hệ bằng miệng (oral sex) hoặc qua đường hậu môn

• Quan hệ không có biện pháp bảo vệ như dùng bao cao su, dùng màng chắn khi quan hệ bằng miệng
• Quan hệ thô bạo, gây ra các vết xước trên da hoặc niêm mạc
• Sử dụng chung đồ chơi tình dục không tiệt trùng
• Quan hệ đồng giới, tập thể hoặc quan hệ mại dâm

Viêm gan B có thể lây qua đường tình dục

Ngoài ra, kể cả khi bạn thực hiện quan hệ tình dục an toàn, tỷ lệ vẫn cao nếu bạn hoặc bạn tình không tiêm chủng. Điều này là do hiệu quả bảo vệ cơ thể của vắc-xin viêm gan B còn quyết định bởi hàm lượng kháng thể kháng HBsAg (anti HBs hay HBsAb) trong máu người tiêm chủng, bao gồm:

• Nồng độ từ 10 mIU/ml trở lên: đạt hiệu quả bảo vệ
• Hàm lượng trên 100 mIU/ml: hiệu quả miễn dịch rất tốt
• Nồng độ dưới 10 mIU/ml: không có khả năng bảo vệ

Ngoài ra, mỗi người có hàm lượng HBsAb khác nhau và loại kháng thể này sẽ giảm dần theo năm đó. Do đó, để khắc phục vấn đề này, các chuyên gia khuyến khích người có nồng độ HBsAb thấp hơn 10mIU/ml nên tiêm chủng bổ sung (tiêm nhắc) định kỳ.

Vậy người mắc bệnh viêm gan có nên quan hệ không? Nhìn chung người mắc bệnh viêm gan B cần luôn sử dụng bao cao su trong mỗi lần quan hệ, để giảm nguy cơ lây nhiễm cho đối phương.

Đường máu

Một người có thể bị lây nhiễm viêm gan B qua đường máu khi:

• Sử dụng chung vật dụng cá nhân có tỉ lệ dính máu cao, chẳng hạn như bàn chải đánh răng, dao cạo râu, dụng cụ xăm hình hay nhổ răng…
• Nhận máu đã bị nhiễm HBV
• Thực hiện phẫu thuật với bộ dụng cụ chưa được xử lý tiệt trùng đúng quy cách
• Dùng chung kim tiêm hoặc tiếp xúc trực tiếp với máu qua vết thương hở

Những đường khác

Ngoài lây từ người sang người theo chiều ngang (lây qua máu, đường tình dục…), viêm gan B lây qua theo chiều dọc là từ mẹ sang con:

• Những tháng đầu kể từ lúc trẻ chào đời
• Giai đoạn chu sinh (bắt đầu từ tuần thứ 28 của thai kỳ đến ngày thứ 7 sau khi sinh)

Mức độ lây nhiễm sẽ phụ thuộc vào 2 yếu tố là:

• Số lượng virus có trong cơ thể mẹ (tính theo ADN) trong ba tháng cuối thai kỳ
• Nồng độ HBeAg (đoạn kháng nguyên vỏ capsid của HBV) trong người mẹ bầu với thời gian tương tự.

Ngoài ra, HBV còn có trong sữa mẹ dù hàm lượng rất ít. Do đó, trẻ chỉ có thể nhiễm từ mẹ qua đường bú nếu đầu vú có vết thương hở.

Cách phòng ngừa

Những người có bất kỳ yếu tố nào dưới đây cũng cần được ưu tiên tiêm chủng:

• Tiêm chích ma túy
• Đã từng quan hệ tình dục với người bị viêm gan B mãn tính
• Quan hệ tình dục với nhiều đối tượng
• Chạy thận nhân tạo (lọc máu)
• Thường xuyên hiến máu hoặc nhận máu
• Tính chất công việc thường xuyên tiếp xúc với máu
• Ghép tạng hoặc hiến tạng

Tiêm phòng với vắc-xin viêm gan B là phương pháp phòng ngừa chủ yếu. Tổ chức WHO khuyến nghị mọi người nên tiêm phòng đầy đủ. Đặc biệt, những người sinh sống ở các quốc gia dễ lây nhiễm HBV như Việt Nam.

Theo kết quả nghiên cứu, vắc-xin viêm gan B với công dụng thúc đẩy cơ thể sản sinh kháng thể có khả năng bảo vệ hơn 95% trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ và thanh thiếu niên. Thêm vào đó, hiệu quả này còn có thể kéo dài đến 20 năm. Mặt khác, lớp “phòng ngự” này còn có khả năng vĩnh viễn nếu hàm lượng kháng thể kháng virus sản sinh sau chích ngừa lớn hơn 1.000 IU/l.

Kết

Để chủ động bảo vệ bản thân mình khỏi nguy cơ lây nhiễm viêm gan B từ bạn tình, sử dụng bao cao su là cách thức đơn giản, kinh tế, và dễ tìm kiếm nhất vì có bán rộng rãi tại các hệ thống nhà thuốc và cửa hàng tạp hoá. “Áo đi mưa”, không chỉ phòng tránh viêm gan B, mà còn các loại bệnh lây qua đường tình dục khác, cũng như tránh mang thai ngoài ý muốn.

Hy vọng bài viết này đã cho bạn đọc của Durex Việt Nam một cái nhìn tổng quan hơn để hiểu viêm gan B lây qua đường nào, từ đó chủ động có biện pháp phòng tránh hữu hiệu, phù hợp.